قاغا و قاغابالالار

آدامین الینین ایچیندن توک یوخ، قاغابالا چیخار

 

رامین جهانگیرزاده

 

قاغالارین بیری نئچه واختدان سونرا، یوواسیندان چیخیب، اویان ـ بویانا باخارکن قاغابالالارینین بیرینه قارشی اولان رئکسیالاری گؤروب یئرری دیبلی اوزولدو. «سونرا بو ایش بئله اولماز» دئییب باشلادی، باش گؤت آتماغا. باشینی آتدی گؤیه توتان اولمادی، گؤتونو آتدی گؤیه توتان اولمادی. گؤیده بولود آغلادی، قاغانین گؤزو دولدو. دئدیلر دانیش، دانیشمادی، دئدی خانیش! انگی­ قیفیللاندی. قاغابالالارین قانی قارالدی.    

قاغانین انگینی آچار فرانسه ایله آچدیلار. بیر آز مدرنلشدی. آنجاق قاغالیغیندان ال چکه بیلمه­دی. آخی قاغالانماسا قاغابالالاری نئجه قیغلایا بیلر؟!! قاغا قاغالاندی: «منیم عزیز قاغابالالاریم، الین ایچینده کی فیللری محو ائتمه­یه حاضیر اولون!»

 قاغابالالار قاغانین امرینی ایچلرینه سالیب یاخالادیلار. سؤز بؤیودو، قاغابالالار بؤیوکلوک حیس ائتدیلر. بولود اولوب مورادلارینا چاتماق ایسته­دیلر. نه قدر اؤزلرینی اودا ـ سویا سالدیلار یاغا بیلمه­دیلر، نهایت قیغلادیلار. سونرا قیغلادیقلاری قیغلارلا، مشغول اولوب، اوینادیلار. سونرا بیرلیکده بو میصراعلاری اوخویوب باشلارینا دؤیدولر:

 

ـ قول بویون اولدوق یئنه

بیز قویون اولدوق یئنه

 

قیغ قیغ ائدیب قیغلادیق

قاغا دئییب آغلادیق

 

قاغام قاغام قاغام وای

فلک سایدی سن ده سای

 

بیر ایکی سای جان دئیک

یئنه بادیمجان یئیک؟!!

 

بعضن بو قاغابالالاردان بیری یوخوسوندان گئج آییلیب، بولود اولارکن مورادینا چاتماق ایسته­ییر. بولودون قیچی قیچینا دولاشیر، مورادی ماشین وورور. دئدییم بو قاغابالا نه بولود اولا بیلیر نه ده مورادا الی چاتیر. هله بو یازیق قیغلاماق زوروندا اولسا دا قیغلایا بیلمیر. کوپه­نین ایچینه گیریب، گوپلایارکن تیریخلاییر. تیریغینین اییسی یئری گؤیو بورویور.

گؤره­سن او فاغا بو قاغابالانین تیریغینین اییسینه نئجه دؤزور؟!! اینسانین دؤزوملو اولدوغو تاریخ بویو ثبوتا یئتیشیب. تاریخین ایچینده تیریخلایان دا اولور، تیریغینا دؤزن ده.

سؤزو سؤز تاپیب ، سؤز سؤز یورار. سؤز قاغانین مش رجبه ایرادتیندن گئدیر. اونا گؤره مش رجبا دئیرکن اؤزونو قاغالیقدان چیخاردیب، آدام اولماغیندان دانیشیر. سونرا بو ماهنینی زومزومه ائدیب اویناقلاییر:

 

الیمین ایچینده

ایچینده ده چؤلونده

 

آنتی وار مانتی وار

قارغالار قاریلدار

 

قاغانین بو ماهنیسینین سونوندا قارغالارین ائستاتیک باخیمیندان و اوندا اولان سس گؤزلییی گؤزه چاریر. بورادا قارغانین «ر» حرفینی حذف ائتسک «قاغا» کلمه­سینین هاردان گلدیینی آنلایاجاییق. بورادا قارغالارین قانادی زیل قارا اولسا دا، فورم باخیمیندان بیر آز فرقلی­دی. قارغالارین نه اولدوغو هامییا بللیدیر. «قاغا» قارغانین ایچیندن چیخیب قاریلدایا بیلمه­دیی اوچون قیغ قیغ ائدیب یالنیز و یالنیز نهایت قیغلایا بیلیر.  

سونرا بو قارغالاردان سؤز آچان قاغا درین بیر یوخویا گئدیب، اؤزونو قدیم آللاهلیق ائدن فرعونلار جیلدینده گؤرور. آللاها یالواریر، ـ صاباح یوخوسوندان آییلاندان سونرا دوعالاری موستجاب اولسون، ایرماغی دایاندیرسین ـ دئییر.  البتده کی دوعاسی موستجاب اولاجاق اینشاللاه! هامی دئسین ماشاللاه!